Dominant en Recessief:

Genen kunnen dominant en Recessief zijn.

Dominante genen hebben maar één allel nodig om zich te tonen, recessieve genen hebben beide, dus 2, allelen nodig om zich te kunnen laten zien.

Een dominant allel wordt in de lettercode met een hoofdletter aangeduid, het recessieve gen met een kleine letter. Een dier dat homozygoot recessief is word dus aangeduid met “aa”, heterozygoot is “Aa” en homozygoot dominant is “AA”.

 

Kleurvererving:

De kleur van een paard wordt bepaald door het paard zijn genotype, de genen voor kleuren die het paard draagt.

Iedereen heeft wel over chromosomen gehoord, we hebben allemaal chromosomen in onze cellen. Chromosomen bestaan uit genen, genen komen altijd voor in paren, ze bestaan dus uit 2 delen, deze delen worden apart een allel genoemd. Een chromosoom draagt dus een hele rij met genen en elk gen is opgebouwd uit 2 allelen.

Bij de voortplanting erft het veulen een helft van de vader (zaadcel) en een helft van de moeder (eicel).

De eicel en de zaadcel bevatten ieder de helft van het genetisch materiaal van het ouderdier, je moet je voorstellen dat het chromosoom in tweeën wordt gescheurd en dat elk gen één van zijn allelen meegeeft. De 2 helften samen vormen weer een chromosoom, de kleur die het veulen uiteindelijk wordt, wordt dus eigenlijk bepaald door welk allel is meegegeven bij het in tweeën scheuren.

Een allel is eigenlijk simpel gezegd een ½ deel van een gen.

Kans op een merrie of een hengst:

Als je een muntje opgooit kan dat kop of munt worden. Er is een gelijke kans op beide. Maar betekent dit dan ook dat als je 1000 keer gooit, je 500 keer kop krijgt? Nee. Als je vijf keer achter elkaar munt gooit, betekent het dan ook dat de zesde keer ook munt zal zijn? Nee.

Zo werkt het ook met het geslacht van het veulen. Als een merrie meerdere hengstjes krijgt betekent dat niet dat ze áltijd hengsten zal krijgen. Dit heeft te maken met de X en Y chromosomen. De spermacel is X of Y en net als bij het muntje is er gelijke kans op welke als eerste bij de eicel is.

 

Homozygoot en Heterzygoot:

Als er een gen 2 dezelfde allelen heeft wordt hij homozygoot genoemd, als hij 2 verschillende allelen bevat wordt hij heterozygoot genoemd.

Homozygoot = 2 dezelfde. Heterozygoot = 2 verschillende.

Waarom is dit belangrijk? Als een gen homozygoot is en doormidden wordt gescheurd weet je zeker dat het veulen dit allel krijgt, 100% dus, als het gen heterozygoot is, heb je 50% kans op het ene allel en 50% kans op het andere.

Hoe kun je weten of een paard homozygoot of heterozygoot is? Ten eerste; Fokt een paard altijd een bepaald gen door en heeft het andere ouderdier het niet, dan is het hoogstwaarschijnlijk dat het homozygoot voor dat gen is. Let wel, de beide ouders van dit paard zullen dat gen dan ook moeten dragen.

Als het paard dus de ene keer wel en de ander keer niet dat gen doorgeeft is hij heterozygoot voor dat gen, het heeft het dan maar van 1 van zijn ouders geërfd.

 

De drie basiskleuren:

 

Zwart:

-Zwart wordt aangeduid met “B”.

-Zwart x zwart geeft zwart of vos.

-Er zijn twee soorten zwart, zuiver en onzuiver zwart.

-Zwart is dominant over vos.

 

Vos:

-Vos wordt aangeduid met “ee”.

-Ouders die niet vos zijn, kunnen een vos veulen krijgen.

-Vos x vos is altijd vos.

-Een vos is een rood gekleurd paard in alle mogelijke tinten.

 

Bruin:

-Bruin wordt aangeduid met “A”.

-Bruin is eigenlijk een zwart paard dat door een wijzigingsfactor (agouti-gen) bruin is geworden. Meestal een egale tint bruin met zwarte manen, staart en benen. Deze duwt de zwarte kleur naar de uiteinden van het paard.

-Het agouti-gen heeft alleen invloed op het zwarte pigment en niet op het rode van de vos. Een vos kan dit gen ongemerkt bij zich dragen. Bij de kruising van een zwart paard met een vos kan dit een bruin veulen opleveren.

 

Verdunningskleuren:

Er zijn drie hoofdtypes die de basiskleuren veranderen:

• Cremello
• Zilver
• Wildkleur

 

Cremello:

-Cremello en Perlino zijn pseudo-albino’s.

-C+ zorgt ervoor dat alle pigment wordt aangemaakt.

-Bij Ccr is er bijna geen pigment aanwezig, wat resulteert in een pseudo-albino.

-Echte albino’s komen niet voor bij paarden. Dat is best opvallend gezien bij alle andere diersoorten, incl. de mens, albino’s wel voorkomen.

 

Twee Creme-genen:

Een Cremello draagt genetisch gezien 2 creme-genen met zich mee, dat is de oorzaak van zijn lichte kleur.

Deze dubbele verdunning (twee cream genen) verdunt zowel het rode als het zwarte haar.

 

-Een bruin paard met twee creme genen wordt “Perlino” genoemd.

-Een vos met twee creme genen wordt een “Cremello” genoemd.

-Een zwart paard met twee creme genen wordt een “Smokey Cream” genoemd.

 

Perlino:

Een bruin paard met twee creme-genen.

 

Cremello:

Een vos met twee creme-genen.

 

Smokey Cream:

Een zwart paard met twee creme-genen.

 

Dragers van 1 creme-gen:

 

Alle nakomelingen van een “dubbel verdund” paard zijn drager van één creme gen en dus altijd een Palomino, Valk of Smokey Black. Een Cremello gekruist met een Vos geeft dus altijd 100% Palomino!

Een Palomino, Valk en Smokey Black hebben dus maar één cream gen.

 

Palomino:

Een vos x cremello.

De palomino heeft 1 creme-gen.

 

Valk:

-Valk heeft één creme gen.

-Wanneer de Cremello verdunningsfactor inwerkt op bruin, ontstaat de genetische valk kleur.

-Er bestaat geen valk gen dus kan valk nooit een ras worden.

-Bij valken kan, onder invloed van de Skooty gen, een valk zo donker worden dat hij bruin lijkt.

 

(Kennen jullie Spirit nog? Het paard dat “de hoofdrol” had in deze tekenfilm was ook valk.)

 

Smokey Black:

Smokey black of een Smokey zwarte is een zwart paard met één creme gen.

 

De wildkleur verdunning:

Deze paarden staan onder invloed van een afzonderlijk verdunningsmechanisme.

Wildkleur ontstaat door de werking van het dominante Dd (Van Dun = wildkleur). Die een opeenhoping van pigment veroorzaakt aan 1 kant van de haarschacht (de buitenkant). Dat  zorgt ervoor dat er een soort transparantie ontstaat die de karakteristieke verdunde indruk geeft. Daarnaast hebben deze wildkleur paarden vaak primitieve aftekeningen zoals een aalstreep, zebrastrepen op de benen, een donkere snuit en strepen op de hals.

 

Alle kenmerken van Wildkleur:

-Aalstreep, een donkere streep over het midden van de rug die doorloopt in de manen en de staart.

-Zebrastrepen op de benen, strepen op de hakken en rond de voorknieën.

-Schouderkruis, een dwarsstreep ter hoogte van de schoft.

-Spinneweb, concentrische ringen op het voorhoofd.

-Masker

-Toppen en randen van de oren zijn donkerder.

-Schoudervlam of schaduw

-Halsstrepen of schaduw.

-Witte dekharen in de manen en/of staart.

-Gespikkeld patroon (Mottling).

-Cobwebbing, een duidelijke donkere streep richting het oog.

 

Wildkleur:

Omdat Dun een dominant gen is hebben alle Dun paarden tenminste één Dun ouder.

Het wildkleur gen doet twee dingen:

-Het doet de basiskleur oplichten. Rood veranderd in abrikooskleurig, geel of perzik. Donkerbruin veranderd in roestbruin of wolf en zwart veranderd in asblond.

De benen en het gezicht worden niet veranderd, waardoor vaak een donker ‘masker’ overblijft.

Je hebt dus o.a.:

-Wildkleur bruin

-Wildkleur zwart

-Wildkleur vos.

Maar het wildkleur gen zorgt er ook voor dat het paard primitieve aftekeningen krijgt. Zoals zebrastrepen aan de benen en een aalstreep.

 

Wildkleur bruin:

 

Wildkleur zwart:

Wildkleur zwart (links).

Wildkleur bruin (rechts).

 

Wildkleur vos:

Op de foto zie je heel goed het verschil tussen de “gewone” vos (links) en de wildkleur vos (rechts).

 

Zilver:

Zilver is een verzwakking van de kleur.

Zilver is de derde verdunningsfactor en heeft alleen invloed op de zwarte en bruine haren. Bruin en zwart geven rode, blauwe en Zilverappel paarden. Als een vos het Zilverappel gen bij zich draagt kun je dat dus niet zien maar aan de nakomelingen misschien wel. Zilverappel is een kleur die alleen van toepassing is op Taffy’s. Zilverappels hebben duidelijke appeltjes op de vacht en zilverkleurige manen en staart. Zilver kan in Homozygote vorm voor oogproblemen zorgen dus het is niet verstandig om zilver x zilver te fokken.

 

-Zilver is een dominant gen. Wil je dus een zilver fokken dan zal een van de ouders zilver moeten zijn.

-Zilver x zilver geeft niet altijd zilver.

-Alle Zilverappels zijn zilver maar niet alle zilver’s zijn Zilverappel.

-Je hebt dus rode zilver’s, blauwe zilver’s, chocolade zilver’s en Zilverappel.

 

Zilverappel zwart:

 

Zilverappel bruin:

 

Schimmel:

 

 

-De grijze (veranderlijke schimmel) is een paard met een donkere huid die met de jaren witter wordt.

-De basiskleur van het paard moet in het papier opgeschreven zijn.

-Grijs is het resultaat van een dominant gen die alle andere kleuren overschaduwd.

-Een kruising van twee grijzen kan iedere kleur geven.

 

Je hebt drie soorten grijzen (schimmels):

-De grijze die donker geboren wordt met donkere manen, staart en benen, die langzaam witter wordt maar misschien nooit echt wit.

-De grijze die donker geboren wordt met witte manen en staart die langzaam aan witter wordt.

-De grijze die bij de geboorte al licht van kleur is en al snel helemaal wit wordt.

 

Schimmels hoeven echter niet donker geboren te worden, zo kan ook een cremello met de schimmel gen natuurlijk gaan schimmelen. Er is nu bekend dat elke schimmel een vorm van melanoom heeft, zelfs die die het uiterlijk niet tonen blijken van binnen toch tumoren te hebben. Sommige kleuren experts raden zelfs aan om niet met schimmels te fokken.

Bij schimmels is het later moeilijk te zien wat de basiskleur was. Daarom moet dat altijd opgeschreven worden in het papier. Zelfs een vos krijgt zwart/grijze manen met onderbenen door de schimmel gen.

 

En nog veel meer:

Ik heb natuurlijk nog lang niet alle kleuren beschreven. Er is bont in heel veel variaties, Splash waarbij het paard een brede bles heeft en soms blauwe ogen, de kleuren van de Appaloosa, Roan, het Flaxen gen (de Haflinger) en Brindle, een hele bijzondere kleur die weinig voorkomt.

 

Bont:

 

Roan:

 

Flaxen:

 

Brindle:

 

 

Kleuren combineren:

Als je een beetje kennis hebt van de kleuren van het paard is het goed mogelijk om op kleur te fokken. Ook bijzondere combinaties maken prachtige paarden.

Wat voor kleur denken jullie dat dit paard heeft?